ลืมอ้ายแล้วกา

จรัล มโนเพชร
ฟังเพลงคลิกที่นี่
ลืมอ้ายแล้วกา ก่อนสัญญากั๋นว่าจะใด (ลืมพี่แล้วหรือ ก่อนสัญญากันว่าอย่างไร) กา/ก๋า=หรือ? กั๋น=กัน,จะใด=อย่างไร

ลืมฮักตี้เกยฝากไว้ ลืมขอนไม้ตี้เกยนั่งเคียง (ลืมรักที่เคยฝากไว้ ลืมขอนไม้ที่เคยนั่งเคียง)ตี้=ที่,เกย=เคย

ลืมเปี้ยด ลืมซ๊า ลืมโอ่งฮ๊า ลืมมีด ลืมเขียง (ลืมกระบุง ลืมตะกร้า ลืมโอ่งปลาร้า ลืมมีด ลืมเขียง) เปี้ยด=กระบุงของเหนือลักษณะทรงกลมใหญ่กว่กระบุงภาคกลางตอนนี้ไม่มีให้เห็นแล้ว แต่ตอนข้าพเจ้าเป็นเด็กเมื่อยี่สิบปีก่อนยังเคยเห็นค่ะเพราะว่าสานยากใช้ใบตอกเส้นเล็กละเอียดกว่าเครื่องสานอย่างอื่น , ซ๊า=ตะกร้า, ฮ๊า=ปลาร้า
มาตัดก้อมสินเปียง ลืมอมเมี่ยง ลืมแม้ห่อยา (มาพูดตัดไมตรี ลืมอมเมี่ยง ลืมแม้ห่อยา) มาตัดก้อมสินเปียง=เป็นสำนวนแปลว่าพูดตัดไมตรี ต้องอ่านทั้งหมดจึงจะมีความหมายค่ะ ส่วนคำว่า ก้อม=ท่อน อมเมี่ยง=เป็นคำกริยาหรือคำนามก็ได้ เพลงนี้เป็นคำนามค่ะ อมเมี่ยง ชาวเหนือเมื่อเคี้ยวเมี่ยง(ใบชาเอาไปนึ่งแล้วหมักพอจะทานก็ใส่เกลือหรือเครื่องเคียงเช่นขิงหรือถั่วหากใส่ขิงหรือถั่วจะเรียกว่าเมี่ยงทรงเครื่อง) เมี่ยงเมื่อเคี้ยวกับเกลือจนหมดรสแล้วพอคายออกมาจะทิ้ง ก็จะกลายขยะเป็นก้อนๆ เรียกว่าอมเมี่ยงค่ะ

ลืมห้างกางเฟียง ก่อนนั่งเคียงเกยเลี่ยงหลีกหนี (ลืมกระท่อมมุงเฟือง ก่อนนั่งเคยเคยเลี่ยงหลีกหนี)(ห้าง=กระท่อมในนา,ก๋าง/กาง=มุง ในเพลงนี้ร้องแล้วเสียงเพี้ยนไปเป็นคำว่า ก๊าง แปลว่าห้อย ตอนแรกข้าพเจ้าแปลไม่ได้เลยคิดอยู่ตั้งนานกว่าจะคิดออกว่าคือคำว่า ก๋าง นั่นเอง,เกย=เคย)
ยามอ้ายก่ำมือสาวจี๋ เล่นอุ้มลี้สองคนจั๋นตา(ยามพี่จับมือสาวน้อย เล่นซ่อนหาสองคนจั๋นตา(ชื่อคน) สาวจี๋=สาวน้อย,อุ้มลี้หรือลักมอบ=เล่นซ่อนหา
ลืมความแม่ว้อง ลืมแม้ข้องตี้เกยใส่ปล๋า (ลืมควายตัวเมียแก่ๆ ลืมข้องที่เคยใส่ปลา)ควายแม่ว้อง=ควายตัวเมียแก่ๆ
มากึ๊ดสังใดจา จากบ้านนาปบบ่แลบ่เหลียว(มาคิดอย่างไรหนอ จากบ้านนาจนไม่แลไม่เหลียว) สังใด=อย่างไร,จา=หนอ

ไปอยู่กับใผ๋ ตี้ไหนตางใดกันเล่า (ไปอยู่กับใคร ที่ใดทางใดกันเล่า)
กึ๊ดเติงหาเจ้า สุดโศรกเศร้า อ้ายเฝ้าแลเหลียว (คิดถึงเจ้า สุดโศกเศร้า พี่เฝ้าแลเหลียว)(กึ๊ดเติงหา=คิดถึง
จะเยี๊ยะจะใด บ่มีไผซักเสื้อซักเตี่ยว(จะทำอย่างไรไม่มีใครซักเสื้อซักกางเกง (เยี๊ยะ=ทำ,เตี่ยว=กางเกง)
จ๊ำนักฮักเฮาแห้งเหี่ยว (ช้ำนักรักเราแห้งเหี่ยว) (จ๊ำ=ช้ำ
อยู่คนเดียวเป๋นดีใคร่ต๋าย(อยู่คนเดียวอยากจะตาย) เป๋นดีใคร่.... =อยากจะ...

• ลืมอ้ายแล้วกา น้องจั๋นตาใยว่าใจ๋ดำ (ลืมพี่แล้วหรือ น้องจันตาใยว่าใจดำ)
จาตินี้เป๋นเวรเป๋นกรรม ตวยมาซ้ำตัวอ้ายบ่วาย (ชาตินี้เป็นเวรเป็นกรรม ตามมาซ้ำตัวพี่ไม่วาย) จ้าด=ชาติ,ตวย=ตาม
กึ๊ดฮอดวันนั้น อ้ายลืนขนมจั้น ขำคอเกือบต๋าย (คิดถึววันนั้น พี่กลืนขนมชั้นติดคอเกือบตาย) ลืน=กลืน,ขนมจั๊น=ขนมชั้น,ขำ=ติด
เตียวเซาะหาอี่นาย จนน้ำลายปอเป๋นตั๋งเป๋นเหนียว (เดินตามหาน้องนาง จนน้ำลายเป็นหนึบเป็นเหนียว) ปอ=จน,เป๋นตั๋งเป๋นเหนียว=เป็นสำนวนต้องพูดติดกันถึงจะมีความหมายค่ะว่าเหนียวมากเหนียวหนึบอะไรทำนองนั้นค่ะ,อี่นาย=น้องนาง (เรียกแบบประชด)

(ซ้ำ * )

ขอขอบคุณ เว็บกะว่าก๋า สำหรับเนื้อเพลง ข้าพเจ้าได้ปรับบางคำให้เป็นคำเมือง(ภาษาเหนือ)ที่ถูกต้องแล้ว ส่วนคำแปลภาษากลางข้าพเจ้าแปลเองผิดถูกชี้แนะได้เน่อเจ้า